——————————————————-
Σταμάτης Πολενάκης, Τα σκαλοπάτια της Οδησσού
συνέντευξη στην Κατερίνα Ηλιοπούλου.
(…)Ο Πολενάκης κατασκευάζει μεθοδικά από βιβλίο σε βιβλίο ένα εξελισσόμενο αρχείο μέσα στο οποίο ταξινομεί και συλλέγει τα θραύσματα, τα πρόσωπα, τα λόγια και τους τόπους των ποιημάτων του. Μέσα στις αποσπασματικές αφηγήσεις του δεν σταματούν να εμφανίζονται ο πόλεμος και ο αφανισμός, ο παραλογισμός της εξουσίας που συνθλίβει το άτομο, η αδικία, τα οντολογικά ερωτήματα. Δανείζοντας τη φωνή του σε πλείστα πρόσωπα, είτε ανώνυμα, είτε ήρωες λογοτεχνικών βιβλίων, είτε υπαρκτούς καλλιτέχνες, ιχνογραφεί μια πόλη μέσα στην έρημο της γραφής που γκρεμίζεται και χτίζεται αέναα, μέσα από τα ίδια της τα ερείπια.(…)
Κ.Η.: Στο βιβλίο επανέρχεται συχνά η εικόνα του περιπλανώμενου, σε χρόνο και τόπο, αλλά και του «κανένα», εκείνου που έχει χάσει το πρόσωπό του μέσα στην αέναη περιπλάνηση. Ποιο είναι
αυτό το πρόσωπο; Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτή την κατάσταση, ως προς τη θέση που έχει στο έργο σου;
αυτό το πρόσωπο; Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτή την κατάσταση, ως προς τη θέση που έχει στο έργο σου;
Σ.Π.: Αυτή είναι μια αίσθηση που έχω πάντοτε απέναντι στη ζωή και τον κόσμο. Πάντοτε είχα ένα συναίσθημα αμηχανίας, αποξένωσης, ακόμα και τρόμου απέναντι στο ίδιο το γεγονός της ύπαρ-
ξής μου. Είμαι εγώ αυτό το πρόσωπο που περιπλανιέται αέναα χωρίς προορισμό, και ταυτόχρονα είμαι κάποιος άλλος, ο διπλανός ή απόμακρος πλησίον που υποφέρει επίσης, ολομόναχος, ριγμένος
κατά τύχη μέσα στον κόσμο, είμαι αυτός με τον οποίο δεν πρόκειται να συναντηθώ ποτέ. Προσπαθώ, όμως, όλα αυτά να τα απαλύνω. Η ζωή δεν είναι ποτέ κάτι μονοδιάστατο. Είναι αλήθεια ότι
είμαστε ανυπεράσπιστοι στα χέρια του θανάτου, ευάλωτοι απέναντι σε όλες τις τραγωδίες και τις καταστροφές της ύπαρξης…όλα αυτά πράγματι ισχύουν, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει κάτι
που μας σώζει πάντοτε. Μια λεπτή κλωστή, ένα νήμα αόρατο. Ό,τι χάνεται σήμερα εδώ, κάπου αλλού κερδίζεται αύριο, ίσως για να χαθεί και πάλι, κι έτσι συνεχίζει ο κόσμος. Ο κόσμος θα σωθεί, ο
κόσμος σώζεται από την ομορφιά κάθε στιγμή. Να μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ. Τότε ίσως και να βρούμε την κρυμμένη απάντηση στο πιο βασανιστικό ερώτημα που έθεσε η εποχή μας: Γιατί δεν εμπόδισε ο Θεός το Άουσβιτς; Ειλικρινά δεν έχω την παραμικρή ιδέα ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση σ` ένα τέτοιο κολοσσιαίο ερώτημα. Υποψιάζομαι μόνο ότι αν υπάρχει απάντηση, και αν η απάντηση εμπεριείχε ένα ελάχιστο, έστω, στοιχείο παρηγοριάς, τότε αυτό θα μπορούσε, επιτέλους, να μας λυτρώσει από το πένθος. Τώρα όμως φεύγω πια πολύ μακριά από την αρχική ερώτησή σου και μπαίνω σε περιοχές δύσβατες… Όπως και να ‘χουν τα πράγματα, το ζήτημα είναι να μη χάσουμε ποτέ την πίστη μας στο θαύμα, την αγάπη μας για τη ζωή και τους ανθρώπους. Επίσης, πράγμα πολύ σημαντικό, να μη χάσουμε το χιούμορ μας και την ικανότητα να γελάμε με τα πράγματα. Ας πολεμήσουμε τις φοβερές εξουσίες με χιούμορ.
ξής μου. Είμαι εγώ αυτό το πρόσωπο που περιπλανιέται αέναα χωρίς προορισμό, και ταυτόχρονα είμαι κάποιος άλλος, ο διπλανός ή απόμακρος πλησίον που υποφέρει επίσης, ολομόναχος, ριγμένος
κατά τύχη μέσα στον κόσμο, είμαι αυτός με τον οποίο δεν πρόκειται να συναντηθώ ποτέ. Προσπαθώ, όμως, όλα αυτά να τα απαλύνω. Η ζωή δεν είναι ποτέ κάτι μονοδιάστατο. Είναι αλήθεια ότι
είμαστε ανυπεράσπιστοι στα χέρια του θανάτου, ευάλωτοι απέναντι σε όλες τις τραγωδίες και τις καταστροφές της ύπαρξης…όλα αυτά πράγματι ισχύουν, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει κάτι
που μας σώζει πάντοτε. Μια λεπτή κλωστή, ένα νήμα αόρατο. Ό,τι χάνεται σήμερα εδώ, κάπου αλλού κερδίζεται αύριο, ίσως για να χαθεί και πάλι, κι έτσι συνεχίζει ο κόσμος. Ο κόσμος θα σωθεί, ο
κόσμος σώζεται από την ομορφιά κάθε στιγμή. Να μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ. Τότε ίσως και να βρούμε την κρυμμένη απάντηση στο πιο βασανιστικό ερώτημα που έθεσε η εποχή μας: Γιατί δεν εμπόδισε ο Θεός το Άουσβιτς; Ειλικρινά δεν έχω την παραμικρή ιδέα ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση σ` ένα τέτοιο κολοσσιαίο ερώτημα. Υποψιάζομαι μόνο ότι αν υπάρχει απάντηση, και αν η απάντηση εμπεριείχε ένα ελάχιστο, έστω, στοιχείο παρηγοριάς, τότε αυτό θα μπορούσε, επιτέλους, να μας λυτρώσει από το πένθος. Τώρα όμως φεύγω πια πολύ μακριά από την αρχική ερώτησή σου και μπαίνω σε περιοχές δύσβατες… Όπως και να ‘χουν τα πράγματα, το ζήτημα είναι να μη χάσουμε ποτέ την πίστη μας στο θαύμα, την αγάπη μας για τη ζωή και τους ανθρώπους. Επίσης, πράγμα πολύ σημαντικό, να μη χάσουμε το χιούμορ μας και την ικανότητα να γελάμε με τα πράγματα. Ας πολεμήσουμε τις φοβερές εξουσίες με χιούμορ.
συνέντευξη>>>> [φρμκ]#1 | άνοιξη-καλοκαίρι 2013
