Στέργιος Μήτας, Έμμετρη φυσική ιστορία των θεάτρων (Μικρή Άρκτος, 2013)
Ο ποιητικός λόγος αναπαριστά και ονοματίζει το εκάστοτε φαινόμενο δείχνοντας αυτό που συμβαίνει στο μεταίχμιο των λέξεων, ακόμη κι αν αυτό που σημαίνει είναι μια υπόκωφη κατάρρευση των βεβαιοτήτων. Το ποίημα αφηγείται: Κουράστηκε ο μέσα αναγνώστης / και γυρεύει αέρα επικό η λυρική / χαραμάδα. Μα η ποιητική/ δωματίου τον κλείνει εντός της. / Υπομονή – ίσως κάποτε ανοίξει τα δώρα του εθνικού αντικέρη: / Και κάπου ανάμεσα εκεί ξετυλίξει / το ποθητό του ανθολόγου νυστέρι.
Σημαίνον και σημαινόμενο, αναπαριστών και αναπαράσταση διπλώνονται και αναδιπλώνονται, αρθρώνονται και αναπαράγονται στην γραφή και μέσα από αυτήν. Η γραφή επιμηκύνει τον ποιητικό λόγο και καλύπτει το έλλειμμα του. Η υπαγωγή του ποιητικού λόγου σε συγκεκριμένες ποιητικές φόρμες (όπως πχ το σονέτο) στo πρώτο βιβλίο του Στέργιου Μήτα, αιχμαλωτίζει εικόνες, μορφές και αναφορές με τη μορφή ενός βόμβου ο οποίος μετασχηματίζεται και μεταβιβάζεται από ποίημα σε ποίημα ο κυμαινόμενος τόπος (ποίημα και αφήγημα, ποιητικός και επιστημονικός λόγος, πεζός και έμμετρος λόγος, ιστορία και μύθος) τον οποίο δημιουργούν τα ποιήματα της συλλογής συντάσσει μια σειρά από σημεία του κατατμημένου ποιητικού λόγου. Οι πολλαπλές αφηγηματικές φωνές και οι πολλαπλοί αφηγηματικοί τρόποι του βιβλίου, επιδιώκουν να ξεχωρίζουν με ακρίβεια και ενίοτε με ωμότητα την γραφή από τον ποιητικό λόγο, την ιστορία από τον μύθο: Λείπεις στη ζωή – στις ρίμες περισσεύεις. Η επάλληλη παρεμβολή της αφήγησης «Η καρδιά από υγραέριο του κ. Τριστάνου Τζαρά», ανάμεσα στα ποιήματα υποσκάπτει την υποτιθέμενη ενότητα του εγχειρήματος σύνταξης μιας φυσικής ιστορίας. Ζητήματα ποιητικής και πολιτικής δράσης διατρέχουν το βιβλίο ως ερωτήματα χωρίς εύκολες απαντήσεις: Μη σπαταλάς το στίχο. Δεν αρκεί / να σπέρνεις τρικυμία με ανεμιστήρα./ Μια ποίηση άσφαιρη, επαναληπτική: / σκάει στ’ αυτιά μας, δίχως σιγαστήρα. Ο Μήτας χρησιμοποιεί μια αφηγηματική φωνή η οποία θέτει τις παραμέτρους οι οποίες όμως πολλαπλασιάζουν τις λανθάνουσες αβεβαιότητες της θεματικής του (Τώρα το θέατρο της Δευτέρας έγινε σπορ της Κυριακής). Ο φαινομενικά επιστημολογικός τίτλος της συλλογής δεν αναφέρεται απλά στον τρόπο με τον οποίο δομείται, εξελίσσεται, και εγκυροποιείται η επιστημονική γνώση γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, μα υπογραμμίζει και δίνει έμφαση στον κατασκευαστικό (artisanal) χαρακτήρα του ποιητικού λόγου. Ο τίτλος εγκιβωτίζει τον λόγο ως πράξη και έννοια σε μια σειρά από αφηγηματικά πλαίσια με φαινομενικά ορατά σημεία αναφοράς. Στην πραγματικότητα όμως αυτά τα σημεία αναφοράς είναι λοξοτμημένα: αποτελούν στηρίγματα σε ένα πλαίσιο το οποίο αποτελεί ο αυθαίρετα υφιστάμενος κοινός τόπος. Πως προκύπτει αυτός ο υφιστάμενος κοινός τόπος; Η Rae Armantrout στο ποίημά της “Natural History” αναρωτιέται: Τι εμφανίστηκε πρώτο / η ανάγκη ή το σύστημα; ενώ είχε ήδη διαπιστώσει την προβληματική φύση της αναπαράστασης και των συστημάτων στα οποία αυτή αναφέρεται: Περίπλοκα συστήματα στην υπηρεσία / παρατραβηγμένων απαιτήσεων. Ο Μήτας προσεγγίζει τις παρατραβηγμένες απαιτήσεις των συστημάτων αναπαράστασης μέσα από μια καλά ζυγισμένη, σχεδόν μπαρόκ, χρήση του χιούμορ: Αφηρημένος ο κλεφτης, μεταμορφώθηκε σε βαλίτσα – ο φυσικός επιστήμονας, λοιπόν, μπορεί να υποστηρίξει πια ότι η βαλίτσα έκλεψε τον κλέφτη. Η αναδίπλωση των εικόνων (κλέφτης-βαλίτσα-επιστήμονας) και των εννοιών (κλοπή-ανακάλυψη-διατήρηση της γνώσης) εξασφαλίζει την δημιουργία ανοίκειων χώρων στην αφήγηση και την παρείσδυση της βιολογίας, και την απότομη κατάτμηση των προσδοκούμενων : Κλυταιμνήσθρα, είσθε όμορφη. Σας αγαπάω με διαύγεια δύτη (τα φύκια του). Το αίμα μου τρέμει. Τα μάτια σας είναι γαλάζια. Γιατί δεν ακούτε, Κλυταιμνήστρα, το ήρεμο γέλιο των κυττάρων μου, τη βία του χνότου μου και τις γλυκιές παιδικές πιθανότητες που η μοίρα μας επιφυλάσσει; Περιμένατε ίσως από την κράση μου άλλες αισθησιακές αποκαλύψεις; Η σωματικότητα της αφήγησης, η υλικότητα της αφήγησης, ανασύρει μια ποιητική της εντομής του Λόγου στα πράγματα. Ο Μήτας στο πρώτο βιβλίο του καταγράφει έναν λόγο φτιαγμένο για απομνημόνευση και απαγγελία με σκοπό τον καταστροφή του κοινότοπου λόγου, της κοινότοπης χρήσης της ρίμας: Η ποιητική μας είναι ένα όπλο ακριβείας.
