Mετάφραση: Δημήτρης Λεοντζάκος
Ο σημαντικός σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος και ιστορικός της τέχνης Georges Didi-Huberman γεννήθηκε το 1953 στη Saint-Étienne της Γαλλίας. Έχει γράψει πολλά βιβλία και έχει βραβευθεί με σημαντικά βραβεία για την προσφορά του στα γράμματα και τον πολιτισμό. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του Επιβίωση των πυγολαμπίδων (μετφρ. Μήνα Πατεράκη Γαρέφ, εκδόσεις Vesta, 2015)
«Εάν το βλέμμα σου ήταν πιο ικανό, θα έβλεπες όλα να πράγματα να κινούνται: όπως το χαρτί όταν καίγεται και κυματίζει στον αέρα, έτσι κάμπτονται κι αφανίζονται αιωνίως όλα τα πράγματα.»
F. Nietzsche, Fragments posthumes (φθινόπωρο 1881)
«Το εκπορευόμενο αντικείμενο είναι μία εμφάνιση.»
M. Duchamp, «À l’infinitif» (1966)
ΕΜΦΑΝΕΣ ΑΦΑΝΕΣ
Εξ ορισμού, ο αναζητητής ακολουθεί ένα αντικείμενο που δεν κατέχει, που του λείπει ή που επιθυμεί. Σαν αυτό εδώ το αντικείμενο; «Ένα είδος σκοτεινού, μυστηριώδους και δελεαστικού πράγματος καθ’ εαυτό, υπολείμματος υψηλού, στο οποίο κάποιος θα μπορούσε να αποδώσει ταυτόχρονα από τις πιο ιδεατές, μέχρι τις πιο άθλια υλικές ποιότητες», έτσι όπως το ονόμασε, εντός άλλης περίστασης, ο Michel Leiris.Αντικείμενο που αυτός που το ψάχνει δεν θα μπορέσει να το πιάσει ή να το κυριαρχήσει ποτέ. Αποφεύγοντας ποικιλοτρόπως η έρευνα το ουσιώδες − τόσο στον χρόνο όσο και εντός της κίνησης. Οπότε, αυτός που ψάχνει συνεχίζει να ακολουθεί την έμμονη −αν και αδιατύπωτη μάλλον− ιδέα του, παραδίδοντας τον εαυτό του στο πάθος που τον ορίζει, εντός μιας κούρσας χωρίς τέλος, την οποία θα είχε, ίσως, λόγο να ονομάσει και μέθοδο.
Ενίοτε, στην απαγορευμένη διαδρομή του, σταματά: κάτι εμφανίζεται αίφνης μπροστά του, το οποίο δεν το έχει συναντήσει ξανά. Όχι το πράγμα καθ’ εαυτό της αναζήτησής του, αλλά ένα τυχαίο, εκρηκτικό ή και κρυφό αντικείμενο, που αναπάντεχα βρήκε εκεί, στο δρόμο. Κι όμως, μπροστά του, ο ερευνών θεωρεί ότι «έχει βρει κάτι». Πώς όμως ταιριάζει αυτό που μόλις βρήκε με αυτό που ψάχνει; Αυτό το τυχαίο αντικείμενο δεν τον βγάζει εκτός του «προγράμματός» του, όπως λεν οι επαγγελματίες «ερευνητές»; Σίγουρα. Δεν ρισκάρει, ασχολούμενος με το τυχαίο, να διασπαστεί, να θέσει εν κινδύνω την ίδια τη μέθοδό του; Σίγουρα. Κι όμως, το εύρημα, εάν κάποιος θα ήθελε να του αφιερώσει λίγο ακόμη χρόνο, αποδεικνύεται γενναιόδωρο και εκπληκτικά εύφορο. Αυτό που το τυχαίο αντικείμενο δεν είναι ικανό να προσφέρει −μία απάντηση στο αξίωμα της έρευνας ως αιτήματος για γνώση3−, μπορεί με άλλους τρόπους και αλλού να το εξασφαλίσει: εντός του ανοίγματος και του πειραματισμού της αναζήτησης ως συνάντησης. Προς ένα άλλο είδος γνώσης. (…)
