μετάφραση: Ελένη Ηλιοπούλου /
Η ιθαγενής Αμερικανίδα ποιήτρια Νάταλι Ντίαζ (γεν. 1978) κατάγεται από τη φυλή των Ινδιάνων Μοχάβε και μεγάλωσε στο ινδιάνικο καταυλισμό Fort Mojave Indian Village, στην Καλιφόρνια. «για μένα το γράψιμο είναι ο τρόπος μου να εξερευνήσω το γιατί θέλω κάποια πράγματα, γιατί φοβάμαι και γιατί ανησυχώ για κάποια άλλα. Και για μένα αυτά τα πράγματα αντιπροσωπεύουν ένα είδος πείνας που προέρχεται από την εμπειρία του να μεγαλώνεις σε ένα μέρος όπως αυτό όπου μεγάλωσα εγώ»
Ήταν τα ζώα
Σήμερα ο αδερφός μου έφερε σπίτι ένα κομμάτι της κιβωτού τυλιγμένο σε μια λευκή πλαστική σακούλα παντοπωλείου.
Έβαλε τη σακούλα πάνω στο τραπέζι μου, την ξέδεσε, την τράβηξε, αποκαλύπτοντας ένα κομμάτι ξύλο μήκους ενός ποδιού. Έκανε ένα βήμα πίσω και άπλωσε τα χέρια του για να μου το δείξει με ανοιχτές τις παλάμες -
Είναι η κιβωτός, είπε. Εννοείς την κιβωτό του Νώε; ρώτησα. Ποια άλλη κιβωτός υπάρχει; απάντησε.
Διάβασε την επιγραφή, μου είπε, λέει τι πρόκειται να συμβεί στο τέλος. Ποιο τέλος; ήθελα να μάθω. Γέλασε, Τι εννοείς, «ποιο τέλος»; Το τέλος τέλος.
Μετά το έβγαλε έξω. Η πλαστική σακούλα έτριξε. Στα δάχτυλά του υπήρχαν σημάδια από παλιές φουσκάλες. Κρατούσε το σπασμένο κομμάτι ξύλου τόσο τρυφερά. Είχα ξεχάσει ότι ο αδερφός μου μπορούσε να είναι τρυφερός.
Το ακούμπησε στο τραπέζι όπως οι άνθρωποι στην τηλεόραση ακουμπάνε κάτω πράγματα που φοβούνται ότι μπορεί να εκραγούν ή να εκπυρσοκροτήσουν–το ακούμπησε ακριβώς δίπλα στο άδειο φλιτζάνι του καφέ μου.
Δεν ήταν κιβωτός— ήταν το σπασμένο άκρο μιας κορνίζας με ένα σχέδιο από λουλούδια σκαλισμένο στην επιφάνειά του.
Έπιασε το κεφάλι του με τα χέρια του–
Δεν έπρεπε να σου το δείξω αυτό - Θεέ μου, γιατί της το έδειξα αυτό; Είναι αρχαίο–Ω, Θεέ, είναι τόσο παλιό.
Εντάξει λοιπόν, ενέδωσα, Από πού το πήρες;Το κορίτσι, είπε. Ω, το κορίτσι.Ποιο κορίτσι; ρώτησα. Θα εύχεσαι να μην το είχες μάθεις ποτέ, μου είπε.
Τον είδα να σέρνει τα πληγιασμένα του δάχτυλα πάνω στο λουλουδάτο μοτίβο του ξύλου -
Πρέπει να το διαβάσεις. Αλλά, ω, δεν μπορείς να το καταλάβεις— όσα βιβλία κι αν έχεις διαβάσει.
Έκανε λάθος. Μπορούσα να καταλάβω την κιβωτό. Μπορούσα να καταλάβω ακόμη και τα εντυπωσιακά γαμημένα δάχτυλά του. Τον τρόπο που σχεδόν έλαμπαν. Ήταν τα ζώα——τα ζώα που δεν μπορούσα να καταλάβω——
έφτασαν ως το κατώφλι μου, έσπασαν την κάσα της πόρτας με τις οπλές και τους γοφούς τους, παρέλασαν δίπλα μου, μέσα στην κουζίνα μου, μέσα στον αδελφό μου,
ουρές να σέρνονται στα πόδια μου προτού εξαφανιστούν σαν εισελκόμενα καλώδια ηλεκτρικής σκούπας μέσα στις κοιλότητες των ώμων του αδελφού μου, χαυλιόδοντες να ξύνουν τους τοίχους,
απλώνοντάς του το χέρι — γκνου, γουρούνια, οι όρυγες με τα μαύρα ασορτί κέρατά τους, αγριόχοιροι, ιαγουάροι, πούμα, αρπακτικά. Οι οσελότοι με τα μαθηματικά τους πρόσωπα. Τόσα πολλά είδη κατσίκας. Τόσα πολλά είδη πλασμάτων.
Ήθελα να τα ακολουθήσω, να φτάσω στο βάθος των πραγμάτων, αλλά ο αδερφός μου με σταμάτησε–
Αυτό είναι σοβαρό, είπε. Πρέπει να καταλάβεις. Μπορεί να σε σώσει.
Κάθισα λοιπόν, με τον αδερφό μου έτσι ανοιγμένο στα δύο, και δυο-δυο τα φανταστικά θηρία παρέλαυναν από μέσα του. Κάθισα, καθώς το νερό κυλούσε γύρω από τους αστραγάλους μου, με περικύκλωσε, γέμισε το φλιτζάνι του καφέ μου προτού το παρασύρει μακριά από το τραπέζι.
Ο αδερφός μου—τυλιγμένος στις σκιές— ένα κύτος από κόκαλα, φωτισμένο μόνο από δόντι και χαυλιόδοντα, να σηκώνει την κιβωτό του ψηλά στον αέρα.
==========================
Έχει γράψει τις ποιητικές συλλογές Postcolonial Love Poem [Μετααποικιοκρατικό ερωτικό ποίημα] (2020) για την οποία κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ και When My Brother Was An Aztec [Όταν ο αδελφός μου ήταν Αζτέκος] (Copper Canyon Press, 2012), από την οποία και το ποίημα που μεταφράζουμε. Η Ντίαζ ζει στη Mohave Valley, στην Αριζόνα, όπου συνεργάζεται με τους τελευταίους φυσικούς ομιλητές της γλώσσας των Μοχάβε για τη δημιουργία ενός προγράμματος για την αναβίωση και διάδοση της μητρικής της γλώσσας. Σε μία συνέντευξή της σημειώνει σχετικά με τη σύνδεση ανάμεσα στη συγγραφή και την εμπειρία: «για μένα το γράψιμο είναι ο τρόπος μου να εξερευνήσω το γιατί θέλω κάποια πράγματα, γιατί φοβάμαι και γιατί ανησυχώ για κάποια άλλα. Και για μένα αυτά τα πράγματα αντιπροσωπεύουν ένα είδος πείνας που προέρχεται από την εμπειρία του να μεγαλώνεις σε ένα μέρος όπως αυτό όπου μεγάλωσα εγώ».
(ολόκληρο το άρθρο στην έντυπη έκδοση του περιοδικού ΦΡΜΚ, τευχος 17)
